S M

Hét informatiepunt voor professionals
op het gebied van wonen, welzijn en zorg

Meer doen met jong en oud in de buurt: De juiste snaar is dichtbij

Foto Claudia Kamergorodski

Impressie van het seminar van 14 september 2012

De juiste snaar raken bij mensen, bij jong en oud, om met elkaar de samenleving vitaal en vooral generatieproof te houden. Dat is de opdracht die bezoekers van het seminar 'Meer doen met jong en oud in de buurt' op vrijdag 14 september meekregen. Het druk bezochte seminar werd georganiseerd door het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg, bureau ActivAge en de 50PlusBeurs in het kader van het 'EU Year of Active Ageing and Intergenerational Solidarity'.

'Jong en oud is nodig om de samenleving optimaal draaiende te houden' meent dagvoorzitter Aad Koster,  directeur van organisatie van zorgondernemers ActiZ. Active Ageing kan volgens ActiZ alleen in een open en toegankelijke samenleving, waar mensen op hun talenten worden aangesproken, openstaan voor elkaar, leren van elkaar en ook: genieten van elkaar. Hiervoor is het nodig dat professionals van zorgorganisaties, welzijnsorganisaties, corporaties en gemeenten samenwerken met vrijwilligers, mantelzorgers en natuurlijk met (kwetsbare) burgers. Om de kwaliteit van leven optimaal te houden, moet gekeken worden naar wat mensen zelf nog kunnen en waarin ze ondersteuning nodig hebben. Koster noemt dit een verschuiving van zorgen voor naar zorgen dat.

Foto Claudia KamergorodskiFoto Claudia KamergorodskiFoto Claudia Kamergorodski


Sterke sorteerkracht

Ouderen leveren een grote bijdrage aan het functioneren van de samenleving. Zij vormen het 'collectieve geheugen', zorgen voor kennisoverdracht. Grootouders bijvoorbeeld passen regelmatig op, zodat ouders in staat zijn om te werken. Toch vindt Fleur Thomése, hoofddocent aan de Vrije Universiteit, dat contact tussen de generaties vooral in de familie sfeer plaatsvindt en nog weinig daarbuiten. 'We hebben de samenleving erg gesorteerd naar leeftijd. Kijk maar bij voetbalteams. Je hebt de jongerenteams en de seniorenteams'. Zij ziet een paradox: contacten tussen de generaties houdt de samenleving bij elkaar, maar we maken het door de sterke 'sorteerkracht' wel moeilijk om dit echt te ervaren.

Gelukkig zijn er goede voorbeelden van verbindingen van generaties, ook buiten de familie. Bernard Smits, directeur van de kleine, eigenzinnige Gelderse corporatie WBVG, vertelt over het project 'Meergeneratie wonen' dat in ontwikkeling is. Een groep mensen wil graag op duurzame wijze met meerdere generaties wonen in Nijmegen. De WBVG begeleidt dit proces en de Nijmeegse corporatie Talis zorgt voor de bouw. Zij ondersteunt en faciliteert dit initiatief, dat bij de mensen zelf vandaan komt. De bewoners hopen dat er veel uitwisseling, respect en wederzijds begrip plaatsvindt tussen de generaties. Zij streven naar gezamenlijke gebruik van diverse voorzieningen en het nabootsen van een samenleving in het klein.

Preventie én presentie

Zorgorganisatie Aafje heeft in de Rotterdamse wijk Pendrecht het project 'Buren voor Buren' opgezet om jongeren en ouderen in de buurt te stimuleren actief te worden, voor elkaar en met elkaar. Volgens bestuurder Constant van Schelven zoeken mensen juist nu een gemeenschap die om de hoek te vinden is. Hij houdt een sterk pleidooi voor preventie - het voorkomen van allerlei aandoeningen - en presentie - het 'er zijn' voor de ander. Beide elementen komen samen in het project 'Buren voor Buren'. 'Als je een hamer hebt, zoek je overal spijkers. Maar soms heb je een schroevendraaier nodig', aldus Schelven, die ook aandacht vraagt voor mobiliteit. Een belangrijk vraagstuk van ouderen is of zij ergens kunnen komen en of mensen bij hen kunnen komen. Via 'Buren voor Buren' kunnen mensen ook in de sfeer van mobiliteit wat voor elkaar betekenen.

Foto Claudia KamergorodskiFoto Claudia KamergorodskiFoto Claudia Kamergorodski


Optimaal samenspel

Van oudsher is er veel contact tussen generaties bij ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond. Maar de tweede generatie migranten zorgt niet meer automatisch voor hun ouderen. Zij zijn ook druk met werken en andere activiteiten. Freddy May, coördinator van het Netwerk van organisaties van oudere migranten (NOOM), helpt ons uit de droom dat oudere migranten vooral rekenen op familiezorg. 'Er wordt veel gezorgd voor elkaar, maar oudere migranten willen en kunnen lang niet altijd afhankelijk zijn van hun familie'. Hij wijst er op dat zorgorganisaties beter hun voordeel kunnen doen met de familiezorg die er nog wel is. Zo komen in verpleeghuizen vaak veel familieleden op bezoek. Er is nog weinig optimaal samenspel tussen familie en personeel. Dat is zonde. De kunst is nu om de juiste snaar te vinden bij het zorgaanbod aan de eerste generatie migranten. Als dat lukt, dan zal - net als bij prachtige muziek - de gehele samenleving ervan genieten! Een oudere Surinaamse gitarist laat tijdens het seminar deze muziek letterlijk klinken.

Lucia Lameiro - directeur van het Lize, een van de acht landelijke inspraakorganen van etnische minderheden in Nederland - vertelt dat haar organisatie gericht is op Zuid-Europeanen. Er wonen 32.5000 Zuid-Europese ouderen in Nederland. De wensen van deze groep zijn niet veel anders dan die van de Nederlandse ouderen. Zij willen graag zelfstandig wonen, voldoende inkomen hebben en in een veilige buurt wonen met voldoende voorzieningen en mogelijkheden om elkaar te ontmoeten. Nederland is ook hun thuis geworden. Door de crisis zijn er onverwachte wendingen: er komen nu Spaanse verpleegkundigen naar Nederland toe en jongeren trekken bij ouderen in. Dat biedt intergenerationele kansen! Lameiro benadrukt dat de Zuid-Europese ouderen doorgaans minder inkomen hebben, kampen met een taalbarrière en onvoldoende weet hebben van voorzieningen. Zorgorganisaties moeten zich meer verdiepen in hun achtergrond en wensen, want oudere migranten zijn vaak niet zichtbaar voor professionals.

Foto Claudia Kamergorodski Foto Claudia Kamergorodski Foto Claudia Kamergorodski

 


Op naar een samenleving die generatiebestendig is

Dat is één van de elementen uit het kinderboekje 'De juiste snaar', dat Yvonne Witter van het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg schreef in het kader van het EU jaar. 'Ik wilde met dit boekje laten zien dat generaties veel voor elkaar kunnen betekenen, maar ook dat oudere migranten volop participeren. Dat is niet altijd zichtbaar'. Met 'De juiste snaar' wil Witter ook laten zien dat contact met een familielid met dementie mogelijk is, hoe moeilijk dat soms is. Ook kinderen kunnen een fijne band houden met een familielid met dementie. 'De oma van de hoofdpersoon uit het boekje zorgt al jaren voor de opa met dementie. Opa gaat verhuizen naar een kleinschalige woonvorm voor Spaanse ouderen. En oma kiest ervoor naar een woongemeenschap voor vegetarische ouderen te gaan. Hiermee wil ik laten zien dat de diversiteit aan woonvormen toeneemt en dat oudere migranten zelf keuzes kunnen maken', aldus Witter. Het aantal mensen met dementie neemt toe. Er zijn nu 250.000 ouderen met dementie en in 2050 is dit aantal verdubbeld naar 500.000. Een groot deel zal zelfstandig thuis wonen. 'Dan moeten de woningen en de buurt en ondersteuning wel toereikend zijn'.

Het seminar eindigt met een flamenco-optreden van een Spaanse oudere. De tachtigjarige is blij dat ze kan optreden omdat ze daar nóg meer energie van krijgt. Ze is helemaal verguld als blijkt dat de hoofdpersoon uit het kinderboekje Lola heet, net als zij zelf en vele van haar familieleden. Haar energieke bewegingen, de vrolijke muziek zijn een mooi slot van dit seminar waar veel passie te vinden is. Duidelijk is dat de samenleving meer gebruik kan maken van wat generaties elkaar te bieden hebben. Dit gebeurt al maar kan nog meer. Met de komende vergrijzing en huidige tijdsgeest van terugtrekkende overheid en versoberde wet- en regelgeving is het nodig dat burgers zelf het heft in handen nemen. De juiste snaar is dichtbij!

Voorbeeldprojecten gezocht!

Het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg werkt aan een digitale publicaties met een overzicht van praktische voorbeeldprojecten waarin generaties elkaar ontmoeten en iets voor elkaar betekenen in de wereld van wonen, welzijn en zorg. Wij hebben al een aantal voorbeelden, maar zijn benieuwd of er nog andere zijn. Laat het ons weten! Stuur een mail aan Yvonne Witter,

Meer informatie

19-09-2012

Stel een vraag


Daniëlle Harkes
Manager Kenniscentrum



Yvonne Witter
Adviseur Kenniscentrum

D E F