4. Preventief werken

Overlast is een actueel probleem. Onder andere door ontwikkelingen in de zorg, zoals extramuralisering, is het mogelijk dat meer mensen met een zorgbehoefte in de wijk komen te wonen. Bij dertig tot vijftig procent van de overlastgevallen lijken psychische problemen een rol te spelen. Vaak is er sprake van multi-problematiek; de aandacht van een corporatie moet zich op meerdere aspecten richten. Een corporatie kan preventieve maatregelen treffen en daarmee de nodige problemen voorkomen.

Onderstaande voorbeelden richten zich op het (vroegtijdig) signaleren van psychiatrische, verslavings- en betaalproblemen. Ook kan het interne proces bij de corporatie specifiek rekening houden met deze huurdersgroep:

Sité heeft interne proces efficiënter ingericht Voorheen vond Sité iedere huurder een bijzondere klant met als gevolg een inefficiënt proces. De meeste huurders redden zich prima zelf en de woonmakelaars organiseren dit proces zakelijk. Voor bijzondere huurders (vaak betreft het multi-problem huishoudens) zijn er twee woonadviseurs, die rechtstreeks vallen onder de manager en daardoor snel en flexibel kunnen handelen. Dat leidt tot maatwerk, zoals bijvoorbeeld het spreekuur dat sinds kort wordt gehouden op een locatie voor dagbesteding van dak- en thuislozen. Dit levert vragen op die Sité anders niet (direct) zou krijgen.

A. Signaleren van psychiatrische problemen

Een psychiatrische aandoening of een lichte verstandelijke beperking is lang niet altijd aan iemand af te zien. Soms zijn deze mensen bekend bij hulpverlenende instanties, maar het komt ook voor dat iemand (nog) geen hulp krijgt. De neiging is vaak om deze mensen vooral te zien als ‘lastig’, ‘onaangepast’ of als overlastgever. In het geval van een psychiatrische stoornis of een verstandelijke beperking zijn deze problemen echter niet enkel met een repressieve aanpak op te lossen. Goede ondersteuning en begeleiding zijn essentieel. 

Woningcorporaties kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren van problemen ‘achter de voordeur’. Dat vraagt wel om kennis en alertheid bij de medewerkers die veel bij huurders over de vloer komen of worden ingezet bij overlast, zoals huismeesters, wijkbeheerders en conciërges. Zij moeten weten hoe zij een psychiatrische stoornis of verstandelijke beperking kunnen herkennen en waar zij met signalen over problemen terecht kunnen. 

Training leefbaarheid voor medewerkers Voor medewerkers van SWZ en drie collega-corporaties is een training leefbaarheid gestart met als doel de front office tools te geven om problemen te her- en onderkennen. Er wordt ingezoomd op de rolverdeling tussen de corporatie en de zorgaanbieder. De cursus is gericht op het sociaal team, maar er is een dagdeel ingeruimd voor een bredere groep, zodat ook de medewerkers met een bouwkundige achtergrond globaal op de hoogte zijn.

Wegwijzer Wmo voor mensen met psychische problemen / aandoeningen In opdracht van de VNG, RIBW Alliantie, GGZ Nederland en de Federatie Opvang ontwikkelden AEF Advies en Kenniscentrum Phrenos een prototype voor een screeningsinstrument voor GGZ problematiek in de Wmo  2015. De Wegwijzer GGZ-WMO bestaat uit een handleiding en een werkblad die verwijzers kunnen helpen om vast te stellen of iemand vanwege GGZ problemen een beroep zou moeten doen op WMO ondersteuning of beschermd wonen.

Om de privacy van cliënten te beschermen; het is niet de bedoeling dat corporatiemedewerkers aspirant-huurders bevragen op diagnoses en behandelgeschiedenis. Een huurder mag zich ook niet onder druk gezet voelen om akkoord te gaan met het overleggen van dit soort informatie. De huurder verkeert immers in een afhankelijke positie en dat verdient bescherming.

B. Signaleren van verslavings- en betaalproblemen

Psychiatrische stoornissen gaan dikwijls gepaard met verslaving (aan drugs, drank of gokken). De financiële problemen die hiervan het gevolg zijn, kunnen leiden tot slecht betaalgedrag en schulden. Vroege signalering kan veel problemen voorkomen. Als bij wanbetaling het vermoeden bestaat dat er sprake is van verslaving, een psychiatrische stoornis en/of een verstandelijke beperking, doet de corporatie er goed aan zo snel mogelijk deskundige hulp in te schakelen. Het is belangrijk dat zorgorganisaties de cliënten ondersteunen bij hun financiële administratie.

Wonen Breburg voert kennismakingsgesprekken met nieuwe huurders Met iedere nieuwe huurder van Wonen Breburg wordt sinds kort een kennismakingsgesprek gevoerd door de afdeling verhuur. Daarin wordt bijvoorbeeld een individuele berekening gemaakt van de woonlasten, maar ook andere zaken komen aan de orde (zelfstandigheid, begeleiding, woonoverlast). Met deze werkwijze hoopt Wonen Breburg woonoverlast en mogelijke huurachterstanden te voorkomen, dan wel sneller in beeld te hebben. De ervaringen tot nu toe zijn positief.

Gesprekken over werkzaamheden groot onderhoud Toen Woongoed Middelburg aan de slag ging met groot onderhoud in een wijk waar zij veel problematiek ‘achter de voordeur’ verwachtte, werden vooraf afspraken gemaakt met zorgpartners. Alle huurders zijn individueel bezocht om afspraken te maken over de uit te voeren werkzaamheden. Als de medewerkers van Woongoed het gevoel hadden dat er sprake was van sociale of psychiatrische problemen, werd het gesprek direct gevolgd door een bezoek van een van de zorgpartners. Op deze manier zijn verschillende huishoudens toegeleid naar zorg en ondersteuning.

C. Incassobeleid en huisuitzettingen

Woningcorporaties en andere organisaties zetten zich in voor het voorkomen van schulden en huisuitzettingen. Aedes maakte een bundeling van de rapporten, artikelen en andere publicaties over het onderwerp. Lees meer »

>> Ga door naar het laatste hoofdstuk: 5. Goed huurderschap