06-04-2006
Verslag inleiding Project!mpulsbijeenkomsten maart 2006
De positie van de klant in het veld van wonen, welzijn en zorg is aan het veranderen. De klant neemt steeds vaker het heft in eigen handen om woonzorgarrangementen te realiseren. Woningcorporaties, zorgaanbieders en welzijnsorganisaties komen steeds vaker initiatieven van klanten tegen en spelen hier ook op in.
Martin Boekholdt en Tineke van den Klinkenberg zijn bestuurslid van Zorg voor Later, een stichting die mensen wil laten nadenken over de eigen toekomst. In de inleidingen schetsen zij het kader van de trend in klanteninitiatieven. Er lijkt langzamerhand een tweedeling te ontstaan in de ouderenzorg: naast de verschralende publieke zorg is er (in toenemende mate) private luxe ouderenzorg. De groep babyboomers (geboren tussen 1946-1954) vormen de nieuwe generatie ouderen en zal naar verwachting geen genoegen nemen met de publieke zorg, maar heeft onvoldoende middelen voor de luxe private zorg. Zij zullen meer en meer het heft in handen nemen en zelf woonzorgarrangementen creëren. Dit past ook bij de trend van het nemen van de eigen verantwoordelijkheid, wat ook door de overheid wordt gestimuleerd.
Voorbeelden hiervan in de ouderenzorg zijn kopersgroepen, zorgcoöperaties en woongroepen, zoals een door hen zelf geïnitieerd woonproject voor lesbische 50-plussers en woongroepen van (allochtone) ouderen. Al langer zijn er in de gehandicaptensector (succesvolle) ouderinitiatieven waar te nemen: ouders die voor kinderen met een beperking wonen, zorg en welzijn regelen. Maar ook binnen de ggz-sector zijn er dergelijke initiatieven al geruime tijd waarneembaar. De ouderenzorg lijkt er ook klaar voor, doordat het huidige bestaande aanbod achterblijft bij de (toekomstige) vraag.
Van den Klinkenberg woont zelf in Het Vierwindenhuis in Amsterdam, waar mogelijkheden voor individualiteit en gezamenlijkheid worden gecombineerd. Bewoners denken nu al over wat ze voor elkaar kunnen betekenen als een deel van hen ouder en kwetsbaarder wordt. Het complex heeft een uitstraling naar de buurt.
In Duitsland is, volgens van den Klinkenberg, inspiratie te vinden bij de Stifting Liebenau die een complex ontwikkelde voor alle leeftijden met als centraal concept zelfhulp, en de Seniorengenossenschaft waar leden kunnen sparen: een uur gegarandeerde zorg voor elk geleverd uur zorg. Het Nederlands Platform Ouderen en Europa heeft hier meer informatie over, evenals over ouderencoöperaties op het platteland.
Boekholdt pleit voor het burgerschapsscenario in de ouderenzorg: klanten sluiten zelf een contract met de aanbieder en hij/zij betaalt de gekozen zorg en diensten zelf (eigen middelen, pgb, doeluitkering). Hiermee worden aanbieders uitgedaagd tot hernieuwd maatschappelijk ondernemerschap en vernieuwing van het aanbod. Nu vindt er teveel concurrentie plaats op volume en prijs in plaats van op kwaliteit. Zorg voor Later wil de relatie tussen cliënt en aanbieder leidend laten zijn, evenals het wonen. Dan valt er straks echt iets te kiezen.
Download de presentatie van Martin Boekholdt, Zorg voor Later (pdf, 20 Kb)
Download de presentatie van Tineke van den Klinkenberg, Zorg voor Later (pdf, 58 Kb)
Download de presentatie van Yvonne Witter, Kenniscentrum Wonen-Zorg (pdf, 103 Kb )
Download het artikel Burgers shoppen zelf voor zorg .
Ad Pijnenborg, drijvende kracht achter Zorgcoöperatie Hoogeloon, vertelt over zijn praktijkervaringen. In dit kleine Brabantse dorp liep de leefbaarheid terug door het wegvallen van voorzieningen. Er was onvoldoende zorg dus zorgvragers verhuisden, waardoor er weer onvoldoende zorgvraag was om een aanbod te doen. Deze vicieuze cirkel moest doorbroken worden. Een groep actieve burgers zijn gaan inventariseren aan welke voorzieningen behoefte was en heeft ervoor gezorgd dat deze voorzieningen zijn gerealiseerd. Nu heeft Hoogeloon een steunpunt, een eetgroep, een coördinator die spreekuur houdt en informatie verstrekt, de wijkzuster is terug in het dorp en er is dagverzorging. Dat zijn de verdiensten van de inspanningen van de door de burgers van Hoogeloon opgerichte zorgcoöperatie, een vereniging met leden die de leefbaarheid van het dorp in stand wil houden.
Download de presentatie van Ad Pijnenborg, Zorgcoöperatie Hoogeloon(pdf, 70 Kb)
Download interview zorgcoöperatie Hoogeloon (pdf, 47 Kb)
Download interview woningcorporatie Venray (pdf, 26 Kb)
Download interview met woongroep Blyn Anker in Leeuwarden (pdf, 28 Kb)
Deelnemers van de ochtendsessie vanuit woningcorporaties, zorginstellingen en welzijnsorganisaties staan over het algemeen positief tegenover dergelijke initiatieven. Sommigen hebben er al ervaring mee en vinden dat met goede, heldere gesprekken en wat durf er mooie resultaten geboekt kunnen worden waar alle partijen van kunnen profiteren. Het vergt echter veel tijd en geduld van zowel de klant als de aanbieder. In de discussie worden mogelijke struikelblokken genoemd: de keuze voor een andere aanbieder kan een project onder grote financiële druk zetten, het werken met een vereniging vergt een substantiële tijdsinvestering en aanbieders van wonen en zorg en de zorgvragers spreken niet altijd dezelfde taal. Maar de winst die te behalen is met dit soort initiatieven, bijvoorbeeld in termen van kwaliteit, maakt het de moeite waard om erin te investeren.
Lees meer op:
