Zorggebouw wordt zelden Hermitage

Wat moet je met een bestaand verzorgingshuis dat zijn functie verliest als de zorg naar de wijk wordt verplaatst? Minister Spies suggereert dat studentenhuisvesting een oplossing biedt. Onderzoek van het Aedes-ActiZ Kenniscentrum Wonen-Zorg uit 2011 laat zien dat er maar weinig voorbeelden zijn van succesvol hergebruik van oude zorggebouwen. De ombouw van verpleeghuis de Amstelhof tot museum de Hermitage is een uitzonderlijk voorbeeld. De meeste verzorgings- en verpleeghuizen lenen zich niet voor herbestemming. En dat geldt zeker voor het zorgvastgoed dat in de tweede helft van de twintigste eeuw is ontwikkeld.

Nieuwe functies

Onderzoek naar verzorgingshuizen die een nieuwe functie buiten de zorg hebben gekregen, levert slechts een beperkt aantal voorbeelden op. Herbestemming komt niet veel voor. Vaker wordt gekozen voor sloop en nieuwbouw. Na-oorlogse verzorgings- en verpleeghuizen zijn door regelgeving en financiering zo zeer toegesneden op één vorm van gebruik, dat er weinig flexibiliteit in het gebouw is voor een andere bestemming. In het onderzoek van het Kenniscentrum - dat in samenwerking met Architectuur Lokaal door RIGO Research werd uitgevoerd - staan vijf voorbeelden van zorggebouwen beschreven, die zijn omgevormd tot respectievelijk een hotel, studentenhuisvesting, appartementen/buurtcentrum en een Short Stay Facility.

Studentenhuisvesting

De onderzoekers zien vooral kansen voor herbestemming van zorgvastgoed als er behoefte is aan kleine wooneenheden voor bijvoorbeeld studenten. Toch zijn de voorbeelden schaars. In Middelburg is een verzorgingshuis succesvol omgebouwd tot studentenhuis. De afbouw van het verzorgingshuis en start van de Roosevelt Academy vielen precies samen. In andere steden zijn er voorbeelden van tijdelijk gebruik van verzorgingshuizen door studenten in afwachting van sloop en nieuwbouw. De onderzoekers schatten echter in dat de behoefte aan kleine wooneenheden waarschijnlijk niet groot genoeg is om alle in onbruik geraakte zorggebouwen te vullen.

De praktijk van herbestemming

Hoewel het onderzoek van het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg uit de periode 2009-2011 stamt, zijn de uitkomsten in het licht van de voorgenomen beleidswijzigingen rond extramuralisering zeer actueel. De volledige rapporten en casestudies vindt u op de website. In mei 2012 verscheen het boek 'Een tweede leven; de bijzondere praktijk van zorg en herbestemmen' dat de belangrijkste inzichten uit het onderzoek in woord en beeld voor het voetlicht brengt. 
 

Meer informatie

 

17-10-2012