Foto: Chris Pennarts

Lokale Kracht Uitgelicht: Burgerinitiatief, een kansrijke ontwikkeling

Hulpbehoevenden moeten voortaan eerst familie en vrienden inschakelen voordat er hulp van de overheid komt. Staatssecretaris van Rijn koerst samen met organisaties van zorgconsumenten en werkgevers aan op een fundamenteel andere inrichting van de langdurige zorg. Is dit een haalbare weg? Zijn er zoveel verborgen reserves in de samenleving die alternatieven voor de huidige zorg mogelijk maken? En zijn die voor iedereen beschikbaar of verdienen bepaalde groepen extra aandacht? Yvonne Witter en Daniëlle Harkes van het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg zien heel veel lokale kracht ontstaan waar burgerinitiatieven nieuwe zorgvormen ontwikkelen. Maar niet iedere burger kan het helemaal alleen. Een nieuw samenspel van burgers, professionals en overheid is de sleutel tot succes.

Tijdens het congres 'Lokale Kracht: méér power in wonen, welzijn en zorg' op woensdag 3 april 2013 kijken we verder dan de hype van burgerkracht en wordt het samenspel tussen burgerinitiatieven, overheid en professionals belicht. U krijgt de nieuwste wetenschappelijke en praktische inzichten uit binnen- en buitenland aangereikt en we laten u kennismaken met  beginnende en lopende burgerinitiatieven. Met inspirerende krachtsessies en prominente sprekers gaan we in op de vraag of burgerinitiatieven in wonen, welzijn en zorg een oplossing zijn voor iedereen. Zijn ze vooral aantrekkelijk voor weerbare burgers? En versterken burgerinitiatieven ongelijkheid tussen kwetsbare en niet kwetsbare burgers? Of heeft iedere burger profijt? Lees meer »

Elsendorp doet het zelf

In het Brabantse Elsendorp, met 1000 inwoners, runnen bewoners zelf hun eigen zorgvoorziening, realiseerden ze een prachtige multifunctionele accommodatie (met school, bibliotheek en sportvelden), en wordt bovendien in eigen beheer een nieuwbouwwijk met 53 woningen gebouwd. De coöperatie Austerlitz Zorgt maakt een vliegende start. In het dorp met 1500 inwoners is in september 2012 een bewonersavond gehouden over de zorgvoorziening in het dorp. In december is de coöperatie opgericht, die half januari 2013 al 182 leden telt. Net als in Elsendorp zijn een dorpsondersteuner en zorgcoördinator aangetrokken om zorg en welzijn in het dorp te organiseren met inzet van vele vrijwilligers. Voor het ouderenvervoer hebben al 15 chauffeurs zich gemeld.

Zelf de regie nemen

Elsendorp en Austerlitz Zorgt zijn slechts twee voorbeelden van burgerinitiatieven in de zorg. "Wij zien ze steeds meer en sneller ontstaan", constateren Yvonne Witter en Daniëlle Harkes. "Net zoals collectieven die zelf energie opwekken of auto's delen, zijn ook de nieuwe collectieven in de zorg aan een opmars bezig. Ideaal voor staatssecretaris Martin van Rijn die een omslag wil naar meer eigen verantwoordelijkheid in de langdurige zorg maar ook ideaal voor de burger die niet afhankelijk wil zijn van het overheidsaanbod maar zelf z'n zorg wil vormgeven. In nieuwe verbanden, die variëren van een groep ouders van kinderen met een beperking, een woongroep van ouderen, een straat, een dorp, een wijk tot een landelijke website voor onderlinge hulp zoals WeHelpen.nl, zoeken burgers naar manieren om elkaar te ontmoeten, te ondersteunen en meer zelf de regie te nemen."

Is iedereen blij met meer burgerinitiatief in de zorg?

"Uit ervaring kunnen we zeggen dat je er wel blij van wordt. De energie spat van de nieuwe collectieven af. Vol trots opende de zorgcoöperatie Hoogeloon in december de deuren van een eigen zorgvoorziening voor ouderen met dementie en gehandicapten in het dorp. In de Amsterdamse Stadsdorpen ondernemen ouderen samen nieuwe activiteiten en bruist het in de Binnenbuurten, kleinere verbanden waarin onderlinge steun centraal staat. Maar we zien de nieuwe collectieven niet als oplossing voor alles en iedereen. De uitdagingen in de zorg en ondersteuning aan hulpbehoevende mensen zijn te groot om alles bij burgerkracht te leggen. Het bereiken van risicogroepen is en blijft een moeilijke kwestie. Mensen die geïsoleerd leven, zorgproblemen hebben en geen middelen en vaardigheden om goed voor zichzelf te zorgen, zijn niet automatisch in beeld. Vaak is professionele inzet nodig in combinatie met vrijwilligerszorg uit de eigen omgeving. Deze mensen kunnen tussen wal en schip raken door een te grote nadruk te leggen op het eigen vangnet en de eigen verantwoordelijkheid om zorg te regelen."

Kostenbesparing

"Een tweede kanttekening zetten we bij de koppeling burgerkracht en kostenbesparing. Het risico dreigt dat, nu de burger het zelf wil doen én er bezuinigd moet worden, in snel tempo professionele zorg en ondersteuning af gebouwd wordt onder het mom dat dit aansluit bij de wens van de burger. Wij zien dat in veel nieuwe initiatieven juist het samenspel tussen burgers, professionals en gemeente zorgt voor succes. Als gemeente en organisaties zoals woningcorporaties en zorg- en welzijnsinstellingen ruimte bieden aan burgerinitiatieven en de actieve burger waarderen zonder hem voor het eigen karretje te spannen, ontstaat lokale kracht. Burgers zijn dan niet meer slechts consumenten van zorg, maar geven er zelf vorm aan en leveren een belangrijke bijdrage. Een prachtige ontwikkeling die leidt tot zorg en ondersteuning die beter aansluit bij wat mensen willen. En die uiteindelijk ook bijdraagt aan kostenbesparing in de zorg."

Meer informatie

14-02-2013