'Levensloopbestendige woningen' (ook wel 'levensloopgeschikte woningen' genoemd) is het overkoepelende begrip voor woningen die geschikt zijn of eenvoudig geschikt zijn te maken voor bewoning tot op hoge leeftijd, ook in geval van fysieke handicaps of chronische ziekten van bewoners. Levensloopgeschikte woningen zijn er in verschillende gradaties en voor verschillende doelgroepen, bij nieuwbouw en verbouw.
Levensloopgeschikte of levensloopbestendige woningen kunnen al helemaal zijn aangepast voor individuele bewoners of een bepaalde doelgroep, al dan niet met subsidie via de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG). De woningen kunnen ook aanpasbaar zijn gebouwd; ze zijn dan zo ontworpen dat aanpassingen eenvoudig mogelijk zijn wanneer de bewoner wordt geconfronteerd met een fysieke beperking. In aanpasbaar gebouwde woningen zullen vaak nog individuele aanpassingen nodig zijn om de woning helemaal geschikt te maken voor een bewoner met een handicap.
Tot het einde van de jaren tachtig werd het begrip 'toegankelijk bouwen' gebruikt als koepelbegrip voor het realiseren van woningen die beter geschikt waren voor ouderen en mensen met een handicap. In die tijd was het al bijzonder als gehandicapten een woning zelfstandig konden binnenkomen. Toen de aandacht zich meer richtte op het gebruik van de woning zelf kwamen vertalingen van het Engelse 'Life time housing' in zwang: levensloopbestendige of levensloopgeschikte woningen. 'Levensloopbestendig' is overigens een ongelukkige vertaling, omdat wordt gesuggereerd dat woningen bestand (bestendig) zijn tegen de levensloop van bewoners, terwijl juist wordt bedoeld dat woningen door aanpassingen flexibel moeten meegaan in de levensloop. 'Levensloopgeschikte woningen' is daarom een betere vertaling van Lifetime housing. Het realiseren van levensloopgeschikte woningen is immers een toekomstgerichte en dynamische benadering van de woningbouw. In Duitsland gebruikt men de term 'Lebenslaufwohnen', in Belgie 'Levenslang wonen'. Omdat het begrip 'levensloopbestendige woningen' enige bekendheid heeft gekregen gebruikt het Kenniscentrum dit begrip naast 'levensloopgeschikte woningen'.
Eisen voor levensloopgeschikte woningen zijn vastgelegd in regelgeving, keurmerken, handboeken en eisenpakketten (Bouwbesluit, WoonKeur, Handboek Opplussen, Humanitas Levensloopbestendig, Handboek voor toegankelijkheid, Eisen voor Fokuswoningen, gemeentelijke en provinciale subsidieregelingen).
Formele, voor alle woningen toepasbare eisen worden alleen gesteld in het landelijk geldende Bouwbesluit. Voor alle andere eisenpakketten geldt dat het opdrachtgevers vrij staat om ze al dan niet over te nemen. Wel moet aan bepaalde eisen worden voldaan om lokale subsidies voor levensloopgeschikte woningen te verkrijgen.
Een aantal corporaties en gemeenten ontwikkelde zowel voor nieuwbouw als voor verbouw eigen eisenpakketten, vaak gebaseerd op het Handboek voor toegankelijkheid en de eisen voor WoonKeur.
Er zijn geen landelijke subsidies meer beschikbaar voor het bouwen of verbeteren van levensloopbestendige woningen. Wel hebben enkele gemeenten eigen subsidieregelingen. Amsterdam heeft een subsidieregeling voor WIBO-woningen. De gemeente Veere heeft een subsidieregeling voor het opplussen van woningen van eigenaar-bewoners. Lees meer hierover bij het thema Regelgeving en financiering.
Electronische toepassingen (domotica, telethuiszorg) bevorderen in combinatie met het levensloopgeschikt bouwen en verbouwen de mogelijkheden om langer zelfstandig te blijven wonen. Enkele provincies verstrekken subsidies voor domoticatoepassingen en telethuiszorg (zie het thema Regelgeving en financiering).
