10-10-2006
Identiteit en representativiteit zijn van invloed op de vastgoedstrategieën in de zorg. Dat was één van de conclusies tijdens het symposium 'Maatschappelijk Ondernemen: identiteit en representativiteit' dat George de Kam op donderdag 5 oktober jongstleden organiseerde voor wetenschappers en mensen uit de praktijk.
Na een programmablok over het belang van gemeentelijke instrumenten bij sturing van het grondgebruik ten behoeve van de sociale woningbouw door Declan Redmond (UCD) en Barrie Needham (RU Nijmegen), en een betoog van James Kennedy (VUA) over de ontwikkeling van de identiteit van corporaties met als conclusie dat corporaties de uitdaging zouden moeten uitgang om visie te ontwikkelen zonder het inzicht te verliezen in de behoeftes van de klant, werden twee woon-zorgprojecten besproken door omgevingspsychologe Yvonne de Kort (TU E). Zij ging in op de spanningsvelden waarop de projecten van Stichting Arduin en Humanitas zich begeven. Beide projecten gaan uit van een vergelijkbare zorgvisie (zij het met verschillende doelgroepen), maar verschillen qua vastgoedstrategie.
Stichting Arduin vindt dat mensen met een verstandelijke beperking als volwaardige burgers moeten kunnen participeren in de samenleving. Verstandelijk gehandicapten kunnen eigen keuzes maken als het gaat om wonen, werken en leren. De Stichting heeft 125 woningen waar mensen gezamenlijk een huishouden voeren. Deze woningen staan verspreid in ‘normale’ woonwijken in Zeeland. Daarnaast heeft de Stichting 54 bedrijven en dagbestedingeenheden waar de verstandelijk gehandicapten kunnen werken. Stichting Arduin biedt de mensen ook een gevarieerd aanbod aan cursussen aan.
Anders dan bij Stichting Arduin zijn de woningen van Humanitas in Rotterdam geconcentreerd in diverse zorg-vastgoedcomplexen. Hier staat het creëren van geluk centraal, zowel voor het individu als voor de gemeenschap. Wonen in een Humanitascomplex houdt o.a. in: levensloopbestendig wonen, splitsing van zorg en wonen, eigen regie behouden, wisselwerking met omgeving, mixen, zorg op maat, bereikbare luxe, ja-cultuur, Humanitas-extended family. Dit alles resulteert in een wooncomplex waarin niet alleen aandacht is voor het wonen en de zorg, maar ook voor sociale ontmoetingen en fun voor jong en oud, zieken en niet zieken, Humanitas en niet-Humanitas. Zo zijn er een aantal restaurants geplaatst, zijn er kappers aanwezig etc.
Yvonne de Kort (omgevingspsycholoog aan de TU Eindhoven) constateerde dat de verschillen in beide vastgoedstrategieen niet alleen verschillen door doelgroep en locatie (concentratie versus verspreiding), maar ook qua identiteit en representativiteit. Mensen bij Arduin wonen in een normaal huis in een normale wijk; mensen in het Humanitas complex vormen een 'familie' waar ze terecht kunnen voor allerhande zaken: zorg, welzijn, horeca.
Toch plaatsde De Kort ook kanttekeningen bij die strategieën. Beiden projecten staan grote mate van zelfstandigheid en autonomie voor: eigen keuzes maken, zelfstandig blijven wonen, de alles kan-cultuur van Humanitas. Maar levert bijvoorbeeld het wonen in een normale wijk bij Stichting Arduin geen fysieke obstakels op voor gehandicapten (die daardoor minder zelfstandig worden)? En kan je spreken over het maken van eigen keuzes als anderen voor jou het keuzeaanbod bepalen?
Ook vraagt zij zich af waar je als bewoner meer privacy hebt: in woningen van Arduin of in een appartement van Humanitas? En in hoeverre worden er in het complex van Humanitas sociale contacten gevormd, want iedereen kan zich toch terugtrekken in het eigen appartement? De Kort geeft aan dat sociale contacten niet zomaar ontstaan. Natuurlijk zijn de fysieke omgeving en de aanwezigheid van mensen belangrijke elementen. Maar denk ook aan een aanleiding of gespreksstof, waar je over kan praten en zodoende met elkaar in contact komt, of aan het juiste niveau van privacy. Daarnaast is het ook belangrijk dat er altijd de mogelijkheid bestaat om uit jezelf weg te gaan.
George de Kam, organisator van het Symposium, bekleedt de bijzondere leerstoel Maatschappelijk Ondernemen met grond en locaties aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Deze leerstoel is onlangs verlengd met vijf jaar. Met het jaarlijks terugkerende symposium kunnen gedachtes worden gewisseld tussen mensen die beroepsmatig betrokken zijn bij wonen en wonen met zorg en wetenschappers. Lees meer.
