Bewustwordingscampagnes langer thuis wonen
Zo lang mogelijk zelfstandig en zelfredzaam wonen. Dat is de wens van senioren en mensen met een beperking. De overheid zet daar de laatste jaren sterk op in. Om de bewustwording over de eventuele consequenties en veranderingen met betrekking tot de woning en woonomgeving te vergroten en mensen te stimuleren om daarop te anticiperen, zijn er in talrijke gemeenten campagnes gestart. Wat is een effectieve campagneaanpak en wat levert deze inzet op? Adviesbureau Atrivé voerde een drietal evaluaties. De rapportages bieden helder inzicht in de resultaten, de succesfactoren en de verbeterpunten van de campagnes.
Huisbezoek
Een campagne die bestaat uit een aantal op elkaar afgestemde onderdelen blijkt het meest effectief. Cruciaal is een persoonlijke brief aan inwoners om de campagne, huisbezoeken en informatiemarkten (en subsidieregeling) onder de aandacht te brengen. Een belangrijke basis van de campagne zijn de huisbezoeken door vrijwilligers, die de bewoner met behulp van een checklist (gebaseerd op de Huistest) attenderen op mogelijke verbeterpunten in de woning. Vaak is men verbaasd over de mogelijkheden en gaat men naar aanleiding van het huisbezoek aan de slag met verschillende aanpassingen.
De huisbezoeken hebben ook een signalerende functie, bijvoorbeeld een mogelijk beperkt sociaal netwerk van een bewoner, een vervuilde of gevaarlijke woonsituatie of financiële problemen. Er volgt regelmatig een doorverwijzing naar een professionele ouderenadviseur, het Wmo-loket of een vrijwillige hulpdienst.
Informatiemarkt
Informatiemarkten worden zeer gewaardeerd en bieden de mogelijkheid om in gesprek te gaan met mensen over mogelijke aanpassingen van hun woning. Bovendien is het een mooie kans om een grote groep mensen tegelijkertijd bewust te maken. Het bezoekersaantal per markt verschilt, maar ligt tussen 125 en 500 mensen.
De campagne wordt lokaal goed opgepakt en geeft reuring, met name als het lokale netwerk van professionals en vrijwilligers betrokken wordt en de lokale markten, activiteiten en bijeenkomsten in een gemeente benut worden. Hierdoor kan veel bekendheid worden gegeven aan de campagne en wordt – zeer essentieel! – de ‘boodschap’ herhaald. Tenslotte draagt het betrekken van lokaal of regionaal werkzame ondernemers (voor informatie, advies, verkoop en installatie) bij aan de bekendheid van de campagne en aan het gemak voor inwoners om gewenste woningaanpassingen aan te schaffen.
Wat zijn aandachtspunten?
In de evaluatierapporten komen de volgende aandachtspunten aan de orde:
- Leg het accent op comfort, gemak en veiligheid, zodat men preventief aan de slag gaat.
- De campagnes raken de gemeentelijke werkvelden ‘wonen’ en ‘sociaal domein’. Betrokkenheid van medewerkers van beide domeinen is belangrijk gezien de raakvlakken die de campagnes hebben met wonen (tekort geschikte woningen, langer thuis wonen) én zorg, en het netwerk dat vanuit het sociale domein bij de campagne betrokken kan worden.
- Communicatie loopt als een rode draad door de campagne. Betrek vanaf de start de beleidsmedewerker communicatie bij de campagne voor een soepele en effectieve uitvoering.
- Bewustwording is geen project maar een proces. Een proces dat een lange adem vergt. Zorg na de (vaak intensieve) startfase voor inbedding van de werkzaamheden in het reguliere proces.
- Een subsidie of de blijverslening is een middel en geen doel op zich. Het kan één van de onderdelen van een campagne zijn.
Wat zijn de resultaten?
Bewustwording is meetbaar via een enquête. In Regio FoodValley is een representatieve enquête uitgevoerd onder de doelgroep van de campagne. Daaruit blijkt dat bijna 45% van de doelgroep bekend is met de campagne Woon Bewust. Andere meetbare resultaten zijn het aantal huisbezoeken, het aantal bezoekers van informatiemarkten en hun waardering, het bezoekersaantal van de website en de digitale huistesten. Als een gemeente een stimuleringsregeling heeft, dan kan zorgvuldiger bepaald worden hoeveel woningen deelnamen en welke woningaanpassingen zijn uitgevoerd. Uit de evaluatie in de gemeente Rheden blijkt dat er vooral geïnvesteerd wordt in de badkamer (66% van het totale bedrag).
Top 5 van woningaanpassingen:
- Beugel naast de douche
- Tweede trapleuning
- Beugel bij de trap
- Verwijderen van oude tegels in de badkamer voor het aanbrengen van antisliptegels
- Thermostatische douchekraan
Project afgerond, en dan?
‘De grote uitdaging is: hoe houd je het levend?’ Een terechte vraag, die veelvuldig wordt gesteld door gemeenten waar in een doorlooptijd van nog geen jaar een intensieve bewustwordingscampagne is gevoerd. Een vervolg is wenselijk, gezien de inzet en tijd die is geïnvesteerd, de ervaring/leerpunten die zijn opgedaan en de enthousiaste vrijwilligers. Maar bovenal omdat het langer thuis wonen belangrijk blijft, door de vergrijzing, het overheidsbeleid en het feit dat bewustwording tijd kost. De basis van de campagne staat. Nu kan er voortgebouwd worden met een ‘lightversie’ of andere accenten, zoals dementie, duurzaamheid, toegankelijkheid van de woonomgeving en aanpassingen met het oog op mantelzorg.
Bron: Atrivé
