S M

Hét informatiepunt voor professionals
op het gebied van wonen, welzijn en zorg

Scheiden van wonen en zorg: in Kortenhoef voeren ouderen de regie

Foto: Willem Mes

Het scheiden van wonen en zorg is dichterbij dan we denken. Op veel plekken in Nederland gebeurt het al. Zoals in Kortenhoef, waar veertig bewoners van voormalige verzorgingshuizen zelfstandig in één van de 137 huurappartementen wonen.  'We zien hier dat het kan, dit is de toekomst, concludeert Aad Koster, directeur van ActiZ, bij de opening van Veenstaete in juni 2012. 

Zorgorganisatie Inovum sloot onlangs twee verzorgingshuizen 'oude stijl' in het Gooi. Met Veenstaete heeft Inovum de stap gezet naar zelfstandig wonen met zorg dichtbij. Een ontwikkeling die in 2013 ook elders zal plaatsvinden. Wim Schimmel, voorzitter raad van bestuur van Inovum. 'Een ruimte zo groot als een garage past niet bij deze tijd. Ouderen willen uiteindelijk graag zo lang mogelijk zelfstandig wonen met de vereiste en gewenste voorzieningen bij de hand. Dat kan in Veenstaete: zelf je huur en je wonen regelen en zelf bepalen voor wie je de deur open doet. En dus bepaal je ook zelf waaraan je je geld uitgeeft. Het is als een menukaart in een goed restaurant'.

Communicatie onontbeerlijk

Dit nieuwe proces van 'zelf kiezen' heeft Inovum voor de voormalige bewoners van de verzorgingshuizen goed gefaciliteerd. 'Voor het traject hebben we freelance communicatieadviseur Wieneke Wolthuis aangetrokken', stelt Welmoet Gerritsen, manager
extramurale zorg van Inovum. 'Een communicatiedeskundige is onontbeerlijk als zorgvuldigheid en duidelijkheid de basis vormen voor een goed resultaat. We begonnen met heldere schriftelijke uitleg in combinatie met persoonlijke gesprekken met bewoners en hun contactpersoon. We inventariseerden daarbij de behoefte. Wil de bewoner graag mee verhuizen naar Veenstaete? Welk type appartement is wenselijk? Is de zorgbehoefte om te zetten in zorgafspraken op gezette tijden? Hoe staan de bewoner en familie tegenover de consequenties?

Die vorm van communicatie is als zeer positief ervaren. Veel bewoners maakten daarna gebruik van ons aanbod om de individuele financiële consequenties door te rekenen met een gratis financieel adviseur. Voor de minder draagkrachtigen met alleen AOW was het, ook met huurtoeslag en een klein pensioen, puzzelen. We hebben goed samengewerkt met de gemeente Wijdemeren en waar mogelijk aanvragen voor bijzondere bijstand en de Wet maatschappelijke ondersteuning gecoördineerd. De vrij besteedbare ruimte knelt, zo blijkt ook uit recent onderzoek van het Nibud, maar sommige families willen best bijspringen. 'Ach, dan betalen wij toch gewoon die nieuwe jurk', was één van de reacties. Verschillende huurders en familieleden zien kans om het bestedingspatroon zo aan te passen dat het net past'.

Lokale gemeenschap

De voorbereidingen op de verhuizing werden door de lokale gemeenschap en politici kritisch gevolgd. Hoe is Inovum hiermee omgegaan? 'We informeerden de lokale gemeenschap stap voor stap via een goed gelezen huis‐aan‐huisblad over het proces, voerden ook meerdere gesprekken met de verantwoordelijk wethouder en hebben zelfs ingesproken bij vergaderingen van de
gemeenteraad. Dit heeft goed gewerkt', concludeert Welmoet Gerritsen. 'Er wordt veel gepraat in het dorp en er kan snel onrust ontstaan door spookverhalen. Door continu actief, helder en transparant te communiceren op alle niveaus, maar ook open te staan voor de dialoog en spreekuren te houden voor betrokken families, hebben we dit in goede banen geleid.'

Zorg, welzijn, services

Hoe zijn zorg en welzijn in Veenstaete geregeld? Welmoet Gerritsen: 'In Veenstaete is 7x24 uur thuiszorg van Inovum voorhanden, met behulp van een alarmtoestel waar huurders een abonnement op kunnen nemen. Thuiszorg van Inovum is zorg op maat en op afspraak, afgestemd op de vraag van de cliënt en de mantelzorger, ter ondersteuning van de zelfstandigheid. Dit kan op meerdere momenten per dag. Ook de huishoudelijke hulp kan de beschikbare uren in de week spreiden.

Bij de intake en regelmatige evaluaties nemen we de vier leefdomeinen als uitgangspunt, want zorg is meer dan wassen, plassen en pillen. Het welzijn is geborgd door de grote groep van 85 vrijwilligers en uitstekende samenwerking met onder meer Welzijnsorganisatie Versa. De Vrienden van Veentaete organiseren bovendien leuke optredens. We mobiliseren zo voldoende mensen voor activiteiten als een happy hour, bingo, handwerken, koersbal... En voor wie dat wil is er de koffieclub. Voor 10 euro per maand kunnen ze 's morgens gezamenlijk koffiedrinken in onze Brasserie. Vrijwilligers brengen daarbij geplande gezelligheidsbezoekjes bij de mensen thuis. Met onze verschillenden services kunnen huurders het zichzelf makkelijk maken. Voor maaltijden kunnen zij een abonnement, eventueel met roomservice, afsluiten. Dat geldt ook voor de was. Zelf wassen kan natuurlijk ook, eventueel met hulp van de huishoudelijk hulp.'

De eerste ervaringen

Eind januari 2012 vond de verhuizing plaats. Hoe kijkt Gerritsen op de transitie terug? 'Dit is heel goed verlopen. In totaal ondertekenden 40 bewoners een huurcontract. Op verschillende punten was het voor iedereen, medewerkers, huurders en families, wennen. Met thuiszorg is tussendoor bellen met 'zuster, waar is mn bril', er bijvoorbeeld niet meer bij. De medewerkers
maken wel extra zorgafspraken als er behoefte is aan een controlemoment. Voor de cliënten is het een geruststelling dat zij in geval van nood kunnen alarmeren. Ook wennen was het uitblijven van de dagelijkse koffierondes. Uit een enquête blijkt nu, dat vrijwel iedereen er al aan is gewend zelf voor een drankje te zorgen of naar de koffieclub te gaan.

Wat goed werkt is de combinatie zelfstandig wonen in een appartement en de twee groepswoningen voor ouderen met dementie. Voor enkele echtparen geldt: living apart together. Heel prettig, dagelijks komen ze bij elkaar. Maar het omgekeerde kan ook. In Veenstaete is een echtpaar dat al 60 jaar is getrouwd, herenigd in een nieuw appartement. De één krijgt nu intensieve thuiszorg. Bij de opening straalden ze. In het hele proces is de continue afstemming met de Cliëntenraad en bewonerscommissie, overigens heel belangrijk geweest. Zij leverden een enorme positieve bijdrage.'

Veerkracht

Kunnen ouderen op zeer hoge leeftijd zo'n grote verandering aan? Wim Schimmel, voorzitter raad van bestuur van Inovum, vindt van wel. 'Laten we niet vergeten dat veel ouderen veel meer veerkracht hebben dan we denken. Meer aan hen overlaten, minder redderen, doet ook recht aan hun levenservaring. Neem een voormalige bewoner van 93 jaar van ons verzorgingshuis Brugchelen. Hij ondertekende als eerste het huurcontract. Alle informatie over de verhuizing en veranderingen las hij wel drie keer. 'Want ik wil goed op de hoogte zijn', zei hij. 'Het huurcontract is in orde. Waar kan ik tekenen?' Daar kunnen we veel van leren.

Verhuizen en wennen aan een nieuwe woonvorm heeft desalniettemin op iedereen impact. 'Door goed overleg, ook met families die nog zo hun twijfels hadden, en te vragen wat mensen individueel aan ondersteuning nodig hebben, kun je samen een veilige, nieuwe woonomgeving creëren', stelt Gerritsen. 'We zullen in Nederland meer van dit soort woonvormen gaan bieden, waar mensen zelf de dingen doen, samen met directe omgeving, familie en mantelzorgers', aldus Aad Koster bij de opening van Veenstaete. 'We kunnen zo in de toekomst garanderen dat er voldoende zorg voorhanden blijft voor mensen die niet zonder kunnen.'

Veenstaete: zelfstandig wonen, zorg dichtbij

Veenstaete aan Oudergaarde 1‐401 in Kortenhoef, bestaat uit 137 (senioren) appartementen verschillend van grootte. Voor de kleinere appartementen is huurtoeslag mogelijk. Daarnaast zijn er twee groepswoningen psychogeriatrische zorg met ieder zeven bewoners met dementie, een intramurale voorziening. Het gehele gebouw, als ook de appartementen, zijn rolstoel toen doorgankelijk. Alle basisvoorzieningen zijn onder handbereik. Zo is er een winkel, een kapper en pedicure, fysio‐ en ergotherapie. Een huisarts houdt er praktijk en de ouderenadviseurs van Welzijnsorganisatie Versa houden er spreekuur. Ook is er een gezellige
Brasserie waar een grote groep huurders 's avonds met elkaar de warme maaltijd gebruikt en regelmatig koffie drinkt. Ook de omgeving is in de Brasserie welkom. Zelfstandig wonen, zorg dichtbij.

Door: Wieneke Wolthuis

26-09-2012

Meer informatie

 

D E F